Son zamanlarda uluslararası her standartta “kültür” oluşumu konusunda gereklilikler tanımlandı. Kültürel dendiğinde hep ülke kültürleri aklımıza geliyor. Kurum ve kuruluşlarda da organizasyonel bir kültür olduğu, işe girdiğimizde farkettiğimiz ve önemsediğimiz bir bilgiye dönüştü.
İşyerlerinde “Güvenlik kültürü” iş ve işçi sağlığı, kalite, bilgi, gıda ve benzeri her konuda geliştirilmelidir. Bir işyerinde, çalışanların inançları, algı ve değerleri kültürü oluşturur. İş Sahibi ya da yetkili olup “Eğitim veriyoruz, yine de davranışlara yansımıyor. Hatta çalışanlar eğitim aldığını dahi hatırlamıyor.” diyen aranızda kaç kişi var.
Gıda ve sağlık konusu hepimizin ilgilendiği ve önemsediği bir konudur. Bu konuda oluşacak ve gelişecek güvenlik kültürü yaşantımızı çok etkiler. Gıda güvenliği kültürü, yemek kültürü ile karıştırılmaması gereken bir konudur.
EU 2021/382 Avrupa Birliği regülasyonu Gıda güvenliği kültürünün bir kavram olduğunu, çalışanların bilinci ve davranışlarının artırılmasının gıda güvenliğini artırdığını söylemektedir. (Mart 2021)
Henüz mevzuatta bu konuda bir güncelleme görmesek de uluslararası standartlar ve müşteri denetimleri ile gıda firmalarının sözlüklerine bu kavram girmeye başlamıştır.
Ürün güvenliği kültürü insan tüketimine sunulan her ürün için çok önemlidir. Ürünlerin üretimi esnasında bilinçsiz davranışlar son tüketicide istenmeyen sonuçlara neden olmaktadır. İş sahibi ve üst yönetimin ürün güvenliği kültürüne sahip olmadığı ya da kültür oluşturulması için yönlendirme yapmadığı durumlarda iş yerlerinin sürekliliğinin de sağlanması zor olmaktadır.
Ürün güvenliği kültürü oluşturmak için plan yapacaksanız unutmayın:
Bilinçlenme 1 günde olmaz, kültür oluşturmak ve değişimi sağlamak zordur.
Çünkü önümüzde aşmamız gereken bariyerlerimiz vardır. Yani kendimiz.
İnsanın yeni bir şeyi kabullenmesinde önüne koyduğu engeller, daha önceki deneyim, bilgi, görgü, farklılıklarımız, zaman sıkıntımız, çevre ve en önemlisi tavırlarımızdır.
Kalite, gıda güvenliği ve birçok yönetim sisteminin işletmelerde uygulanmasında yönetici ve iş sahiplerinin yaşadığı temel bir sorun çalışanların işi her zaman kendi istediği gibi yapmak istemesidir.
Durum böyle olunca işin yapılması için en pahalı makineler, yazılımlar, programlar, danışmanlıklar alsanız da iş yerinde çalışan kişi bunları kullanmaya hazır değilse ve kabullenemiyorsa sizin dayatmanız işe yaramayacaktır.
Ürün güvenliği kültürünün oluşturulmasında her aktivitenin hemen sonuç vermesini beklememelisiniz.
Çalışanlarınıza zaman tanımalısınız. Eğitimler ile söyleyebilirsiniz, iş başına gidip anlatabilirsiniz. En etkili yol kültürü oluşturan kişilerin bunu yaşayıp deneyimlemesini sağlamaktır.
Örneğin temizlik kültürü geliştirmek istiyorsanız “nasıl bir tesis hazırlarsak hazırlayalım, kullananlar kirli kullanıyor” diyerek tesisi en kötü malzemelerle yapmamalısınız. Sık uyarı sistemi, eğitim, kirleten kişinin temizliği yapmasını sağlamak gibi değişik yöntemlerle ve en önemlisi temizliğin önemini anlamalarını sağlayarak davranış değişikliği elde edebilirsiniz.
Söyledikleriniz unutulabilir, gösterdikleriniz hatırlanmayabilir ancak yaşananlar anlaşılmasını sağlar. Konfüçyüs alıntı